پاتوژن‌های مسبب عفونت مجاری تنفسی فوقانی شامل بیش از 200 نوع ویروس و انواع مختلف باکتری‌هاست. هر چند این عفونت‌ها به‌ندرت باعث مرگ‌و‌میر می‌شوند، سالانه ساعت‌های کاری و هزینه قابل‌توجهی را تلف می‌کنند...
مطالعات نشان داده‌اند برخلاف تصور عموم،
آنتی‌بیوتیک‌ها بر سرماخوردگی ویروسی کاملا بی‌اثر هستند و فواید اندکی در مبتلایان به برونشیت حاد، گرفتگی گلو و سینوزیت دارند. بسیاری از بیماران برای غلبه بر تب، گرفتگی گلو و سردرد، از ضددردهای خفیف استفاده می‌کنند. یک مطالعه سیستماتیک، فواید کوتاه‌مدت و محدود مصرف تک‌دوز ضداحتقان‌ها را نشان داده است اما مصرف درازمدت ضداحتقان‌ها نقشی در بهبود کلی علایم بیماری ندارد. تجویز قطره‌ها یا اسپری نازال ضداحتقان در بزرگسالان برای مدت بیش از چند روز توصیه نمی‌شود زیرا باعث التهاب مزمن و راجعه مخاط خواهد شد. مطالعات نشان داده‌اند بتاآگونیست‌ها در مقایسه با دارونما یا اریترومایسین طول مدت سرفه را در مبتلایان به برونشیت حاد کاهش می‌دهند. گروه آنتی‌هیستامین‌ها در بهبود علایم آبریزش از بینی و عطسه موثرند و ویتامین C باعث کاهش طول دوره علامت‌دار بیماری در افراد با عفونت‌های مجاری تنفسی فوقانی می‌شود هر چند این فواید اندک هستند و چندان ارزشمند نیستند. نتایج به‌دست آمده درباره اثربخشی زینک در پیشگیری و درمان سرماخوردگی هنوز هم ضد و نقیض‌اند.
در میان درمان‌های خانگی سرماخوردگی، عجیب‌ترین آنها سوپ مرغ است! به نظر می‌رسد سوپ مرغ باعث غلبه بدن بر سرماخوردگی و بهبود سریع‌تر بیماری می‌شود. به بیمارتان توصیه کنید مایعات بنوشد. سرماخوردگی و آنفلوانزا، به‌خصوص اگر با تب، اسهال و استفراغ همراه باشند، ممکن است باعث از دست رفتن آب بدن شوند. توصیه کلی در سرماخورده‌ها نوشیدن آب ساده، انواع چای گیاهی و آبمیوه‌های تازه است. مصرف نوشابه، قهوه و نوشیدنی‌های حاوی کافئین باید محدود شود زیرا این ترکیب‌ها ادرارآورند و باعث کمبود آب بدن می‌شوند. بهتر است مایعات به صورت گرم مصرف شوند.
1- سیر، با خاصیت ضدویروسی و ضدباکتریایی خود و نیز قابلیت تقویت‌کنندگی سیستم ایمنی باعث بهبود سرماخوردگی می‌شود. به بیمار توصیه کنید 3 حبه سیر به 3 لیوان آب اضافه کند و بگذارد آب به جوش بیاید. مخلوط را از روی شعله بردارد و به آن نصف لیوان آبلیمو و نصف لیوان عسل اضافه کند. مصرف روزی 3 بار از این معجون توصیه می‌شود.
2-یک درمان خانگی برای سرفه کودکان و بزرگسالان سرماخورده؛ مخلوط پیاز قرمز، عسل طبیعی و شکر قهوه‌ای است. پیاز را پوست بکنید و حلقه‌حلقه کنید. برش‌های پیاز را به ترتیب با لایه‌ای از عسل طبیعی یا شکر قهوه‌ای بپوشانید. سپس آنها را برای 12 تا 15 ساعت (یک شب تا صبح) به همان وضعیت رها کنید. پس از گذشت این مدت، حدود یک فنجان شربت شیرین پیاز به‌دست خواهد آمد. این شربت حاوی میزان قابل‌توجهی ویتامین‌ها و موادمعدنی است که از پیاز و عسل به‌دست آمده و باعث نرم شدن گلو و بهبود سرفه می‌شود.
3-ترکیب آبلیموی تازه و عسل طبیعی سرفه را درمان می‌کند و از تعداد دفعات حمله سرفه‌های تحریکی می‌کاهد. عسل طبیعی همراه با موم، اثر ضدویروسی و ضدباکتریایی دارد. ویتامین C و آنتی اکسیدان‌های موجود در لیموی تازه سیستم ایمنی را تقویت و بهبود را تسریع می‌کند.
4-چای به‌لیمو و زبرفون، چای نسترن، چای آویشن، چای رزماری، چای مرزنجوش و چای اسطوخدوس همگی آثار ضدسرماخوردگی دارند. دم‌کرده خانگی آویشن، چای زعفران و چای نعناع ضدسرفه‌اند. از بیمار بخواهید 2 تا 3 عدد فلفل را به تنهایی یا همراه با کمی زیره به آرامی بجود.
5-چای گل ماهور برای درمان احتقان سینه و سرفه در سرماخوردگی و آنفلوانزا توصیه می‌شود. این گیاه همانند یک داروی خلط‌آور اثر می‌کند و باعث رقیق شدن آن می‌شود. برگ‌های خشک‌شده گل ماهور را 10 دقیقه در آب جوش قرار دهید. جوشانده حاصل را با عسل طبیعی شیرین کنید.
6-چای زنجبیل خاصیت ویروس‌کشی دارد و احتقان را برطرف می‌کند. برای تهیه این نوع چای، 2 قاشق غذاخوری زنجبیل تازه را در 2 فنجان آب برای مدت 15 دقیقه بجوشانید سپس آن را از روی شعله بردارید و 10 دقیقه صبر کنید تا خنک شود.
7-تنفس هوای مرطوب(چه سرد و چه گرم)در تسکین گرفتگی بینی و گلودرد موثر است. یک راه موثر، گرفتن دوش آب گرم است. توصیه کنید بیمار بخار آب را استنشاق و از دستگاه بخور استفاده کند.
8-به خاطر بسپارید تمیز کردن بینی در فرد سرماخورده بسیار مهم است. به بیمار یاد بدهید موکوس و باکتری‌ها را با استفاده از سرم شستشو یا محلول دست‌ساز از بینی خارج کند. انجام این کار 2 تا 4 بار و حداکثر ساعتی یکبار در روز توصیه می‌شود. البته فین کردن باید با ملایمت انجام شود. با فین کردن شدید، ممکن است ترشحات چرکی به مجاری گوش رانده شوند.
9-گرم نگه داشتن بدن و استراحت به‌خصوص در اوایل سرماخوردگی یا آنفلوانزا باعث تقویت بیشتر سیستم ایمنی بدن در مبارزه با بیماری می‌شود. در صورت بروز تب، به‌خصوص در کودکان، پاشویه با جوشانده ختمی موثر است.
10-بهتر است بیمار آب نمک گرم غرغره کند. غرغره کردن آب نمک رقیق، خلط گلو را تخلیه و گرفتگی گوش را برطرف می‌کند. 4 بار غرغره کردن در روز توصیه می‌شود.
11-از بیمار بخواهید از قطره نعناع یا اکالیپتوس برای تنفس راحت‌تر کمک بگیرد. ترکیبات نامبرده اثر التیام‌بخشی روی مخاط آسیب‌دیده بینی دارند.
12-توصیه می‌شود برای بهبود درد سینوس‌ها در سرماخوردگی، روزانه 3 تا 4 بار کمپرس گرم روی نواحی سینوس گذاشته شود.
نکته آخر اینکه بهتر است سرماخورده‌ها هنگام خواب بالش اضافی زیر سر خود بگذارند. بالا بردن ارتفاع سر هنگام خواب به باز شدن مجاری هوایی سینوس‌ها کمک خواهد کرد.
منبع: هفته نامه سپید 364 - 31 مرداد 1392
