هویّت گزاره‌های دین
فیلسوفان دین، متکلمین، روان‌شناسان و جامعه‌شناسان تعاریف مختلفی از دین را ارائه کرده‌اند که در همة آنها مفهومِ" ارتباط روحی با مطلق" به‌نحوی از انحاء دیده می‌شود. آنچه پس از تحلیل و بررسی اولیّه تعاریف دین و مصادیق عام دین[1] به‌دست می‌آید و شاید تعبیر دیگری باشد این است که:
دین به‌معنی عام، مجموعه گزاره‌های علمی(هست‌ها) و عملی(بایدها) است که از وجودی برتر به انسان ارائه شده است و کمالی را به عنوان هدف و رستگاری تعیین می‌کند و روش رسیدن به آن را مشخص می‌نماید.
دین به‌معنی خاص وقتی تحقق می‌یابد که آن وجودِ برتر، خدا باشد و رستگاری ابدی وعده داده شده باشد. دین، تجلّی علم خداست[2] که راه بشر را برای خروج از محدودیت‌ها[3] و مشاهده و لمس روحیِ[4] "وجود بی‌نهایت"[5] توصیف و تعیین می‌کند
[1] ادیان الهی، ادیان بشری، مکاتبی که جانشین دین شده‌اند و شِبه‌دین‌ها(بت‌پرستی، جادو، افسون و پایبندی به آداب‌ورسوم خاص)
[2] سوره نجم/ آیه3 : مَا یَنطِقُ عَنِ الهَْوَى إِنْ هُوَ إِلا وَحْىٌ یُوحَى. ترجمه: "پیامبر نظر و خواسته شخصی بیان نمی‌کند، هر چه می‌گوید جز وحی نیست."
[3] قال الله تعالی: یَا ابْنَ آدَم أنَا حَیٌّ لا أمُوتُ أطِعْنِی فِیمَا أمَرْتُک أجْعَلْکَ حَیًّا لا تَمُوتُ یَا ابْنَ آدَمَ أنَا أقُولُ لِلشَّیْءِ کُنْ فَیَکُونُ أطِعْنِی فِیمَا أمَرْتُکَ أجْعَلْکَ تَقُولُ لِلشَّیْءِ کُنْ فَیَکُونُ. ترجمه:"ای آدمیزاد! من زنده‌ای هستم که هیچگاه نمی‌میرم، طبق برنامه من زندگی کن تا تو را زنده‌ای قرار دهم که هیچگاه نمیری! ای آمیزاد! من هر اراده‌ای می‌کنم مُحقّق می‌شود، طبق برنامه من زندگی کن تا تو را طوری قرار دهم هر اراده‌ای بکنی محقق شود."، ارشاد القلوب ج1 ص 75
[4] قال الباقر علیه‌السّلام: تَرَاهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِیمَانِ، ترجمه:"قلب انسان به‌واسطه عمق ادراکی که دارد خدا را احساس می‌کند."، کافی ج1 ص97
[5] قال الرضا علیه‌السلام: هُوَ غَیرُ مَحْدُود، ترجمه:"خدا نامحدود است."، احتجاج ج2 ص396
