خصوصیات دین
دوشنبه, ۱۶ تیر ۱۳۹۳، ۰۸:۰۰ ب.ظ
- دین، مجموعه‌یی از عناصر و گزاره‌های بهم‌پیوسته و نظام‌مند است.
- این عناصر و اجزاء، تابع اهداف دین هستند.
- هدف‌گراییِ دین، به این عناصر شکل می‌دهد و ساختار ارتباطی آنها با یکدیگر را تعیین می‌کند.
- اتحاد مبدء پیدایش دین با مبدء پیدایش هستی، پل ارتباطی دین با واقعیت‌هاست و بر این اساس، برنامه‌های دین جلوه‌هایی از معادلات واقعی است و برنامه‌های دین، مدل کردنِ واقعیت‌ها است.
- دین، اهداف و برنامه‌های خود را اولویت‌بندی می‌کند.
- دین، با عناصر محیطیِ خود تعامل دارد.
- دین، برای شکل‌دهی به عناصر محیطیِ خود برنامه دارد و آرمان‌ها و هنجارها را در چهارچوب اهدافِ خود تغییر و تحول می‌بخشد.
- دین از تضاعف نیروبخشی[1] برای حرکت به سمت هدف برخوردار است.
- سیستم دین از سه خُرده سیستمِ نگرشی، قانونی و فرهنگی تشکیل شده است.
- این خُرده سیستم‌ها، مسئولیت تقسیم کار و فعالیت‌ها را در سیستم اصلی به‌عهده دارند.
- شناخت دین از طریق تحلیل گزاره‌های آن به سه لایة نگرشی، راهبردی و راهکاری ممکن است.
- برنامه‌های دین، قابلیت خود تنظیمی دارد؛ تعادل‌گرا و تکاملی است.
- برنامه‌های دین، در فرآیندی پیوسته و مستمر و تدریجی تحقق می‌یابند.
- هویت و برنامه‌های دین را می‌توان از منظرِ "محرک_ پاسخ" مطالعه کرد. یعنی دین دارای شبکة عصبی منسجم و در تحت مدیریت اهداف است که نسبت به محرک‌ها واکنش نشان می‌دهد.[2]
- گزاره‌های دین را باید در عرصة اهداف و اولویت‌های آن بررسی کرد.
[1] منظور از تضاعف نیروها، فعل‌وانفعال عناصر سیستم با یکدیگر است به طوری که آثار و ترکیب آنها بزرگتر از مجموع آثار یکایک آنها باشد. یعنی فعال‌سازی یک متغیر در برنامه‌های دین، موجب فعّال شدنِ متغیرهای دیگری نیز می‌شود که فعال شدنِ آنها اثر بازخوردی بر متغیر اول دارد و موجب تشدید یا تضعیف تصاعدیِ فعالیت آن می‌شود.
[2] یعنی در وضعیتی که محرکی به‌وجود می‌آید، نحوة رفتار و واکنش دین را بررسی کرد(یعنی میزان کاربردی بودنِ گزاره‌هایی را که در پاسخ به این محرک ارائه می‌دهد با موارد مشابه مقایسه کرد و توانایی آن را محاسبه نمود).
نکته: مقصود از واکنش، عملکرد انفعالی نیست بلکه هر گونه اثرپذیری و اثرگذاری است.
