متعلق علم اجمالی چیست ؟ مفهوم است یا مصداق است ؟
مرحوم آخوند می گوید که احدهما مردد است
نایینی و اصفهانی: جامع . متعلق علم از چهار حال خارج نیست ، فرد معین (خلف لازم می آید)، فرد جامع ، فرد مردد (بی معناست) . می ماند فرد جامع .
جواب : شق پنجم هم داریم ، فرد معین در خارج که ما به آن علم نداریم. پس اجمال در ناحیه علم است و اجمال در ناحیه متعلق ناشی از اجمال در ناحیه علم است.
آقا ضیاء :اگر معلوم بالاجمال ما جامع باشد . پس باید علم ما از حیثیت مشترکه حکایت کند و قابل انطباق بر جامع باشد و هر دو ملازمه بالوجدان باطل است ، پس ملزوم مثله .
به این کلام 4 اشکال شده :
1- این تلازم را قبول نداریم ، بعضی از جامع ها از حیثیت جامع و بعضی ازحیثیت فردیه حکایت میکند مثل : انسان و فرد الانسان
